Geçici Faaliyet Belgesi: Çevre izin ve lisans sürecine tabi olan işletmelerin faaliyette bulunabilmeleri için Çevre İzni ve lisansı öncesi verilen belgedir. Çevre İzin Belgesi: Alıcı ortamları korumak amacıyla ilgili mevzuat uyarınca işletmelere verilecek belgedir. Çevre İzin ve Lisans Belgesi: Bu Yönetmelik kapsamında verilecek çevre izin ve çevre lisanslarını kapsayan belgedir. Çevre İzni: Çevre Kanunu uyarınca alınması gereken; hava emisyonu, çevresel gürültü, atıksu deşarjı ve derin deniz deşarjı konularından en az birini içeren izindir. Çevre Lisansı: Tehlikeli Atık, Tehlikesiz Atık, Atık Yağ, Bitkisel Atık Yağ, Atık Pil ve Akümülatör, Ömrünü Tamamlamış Lastik, Ambalaj Atığı Geri Kazanımı, Atık Yakma ve Birlikte Yakma, İleri Termal İşlem Tesisleri (Piroliz, Gazlaştırma), Düzenli Depolama, Atık Ara Depolama, Tıbbi Atık Sterilizasyon, Ambalaj Atığı Toplama ve Ayırma, Gemi Geri Dönüşümü, Atıktan Türetilmiş Yakıt (ATY) Hazırlama, Tanker Temizleme, Hurda Metal/ ÖTA İşleme, ÖTA Geçici Depolama, Atık Elektrikli ve Elektronik Eşya İşleme, Atık Kabul, PCB Arındırma lisans konuları ile ilgili iş ve işlemlere ilişkin teknik yeterliliktir.

Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği kapsamında Çevre İznine veya Çevre İzin ve Lisansına tabi işletmeler, çevresel etkilerine göre yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2 listelerinde sınıflandırılmıştır. Ek-1 ve Ek-2 listelerinde yer alan işletmeler, faaliyette bulunabilmeleri için, öncelikle Geçici Faaliyet Belgesi almak zorundadır. Geçici Faaliyet Belgesi alan işletmeler belge tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde Çevre İzni veya Çevre İzin ve Lisans Belgesi almak zorundadır.

Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliğinin EK-1 ve EK-2 listelerinde yer aldığı halde alıcı ortama herhangi bir hava emisyonu ve atıksu deşarjı olmayan işletmeler yetkili mercie müracaat etmek zorundadır. Çevre izin muafiyetine ilişkin değerlendirme yetkili merci tarafından yapılır. Kuruldukları yerde bir yıldan az faaliyet gösterecek geçici işletmeler, bulundukları İlin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne çalışma süreleri ile ilgili bildirimde bulunmaları halinde, Çevre İzni kapsamı dışında değerlendirilir. EK-1 ve EK-2 listelerinde yer almayan işletmeler ile kuruldukları yerde bir yıldan az faaliyet gösterecek işletmeler ilgili mevzuatta belirlenen esas, hüküm ve sınır değerlere uymak zorundadır.

Çevre İzni veya Çevre İzin ve Lisansı başvurusu, Ek-1 listesinde yer alan işletmeler için çevre danışmanlık firmaları ya da çevre yönetim birimi tarafından, Ek-2 listesinde yer alan işletmeler için çevre danışmanlık firmaları, çevre yönetim birimi veya tesiste istihdam edilen çevre görevlisi tarafından yapılır. Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2 listelerinde yer alan işletmeler için Geçici Faaliyet Belgesi, Çevre İzni veya Çevre İzin ve Lisansı başvurusu, elektronik veya mobil imza ile elektronik ortamda yetkili mercie yapılır. Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliğinin Ek-1 ve Ek-2’sinde yer alan işletmelerin başvurularında, adı geçen yönetmeliğin Ek-3A, Ek-3B ve Ek-3C’de belirtilen bilgi, belge ve raporların sunulması zorunludur.

Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği uyarınca verilecek Geçici Faaliyet Belgesi veya çevre izin veya Çevre İzin ve Lisansı; Ek-1 listesinde yer alan işletmeler için Bakanlık, Ek-2 listesinde yer alan işletmeler için Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri, tarafından verilir. Birden fazla tesisi olan işletmelerin Çevre İzni veya Çevre İzin ve Lisansı işlemleri, işletme adına ve işletmede aynı adreste yer alan tüm tesisler değerlendirilerek yürütülür ve sonuçlandırılır. Bir işletme içinde Ek-1 ve Ek-2 listesine tabi faaliyet veya tesislerin birlikte bulunması halinde söz konusu müracaat Ek-1 kapsamında değerlendirilir.

Aynı adreste bulunan ancak işletmecisi veya tüzel kişiliği farklı olan işletmeler ayrı ayrı Çevre İzni veya Çevre İzin ve Lisans Belgesi almakla yükümlüdürler.

İşletmelerin ÇİLY kapsamında değerlendirilmesi yapılırken, kapasite raporlarında "Yıllık Üretim Kapasitesi" başlığı altındaki değerler esas alınmaktadır. Ancak, kapasite raporlarının düzenlenmesine ilişkin ilgili mevzuat uyarınca, sürekli çalıştırılma zorunluluğu bulunan çimento fabrikaları, seramik fabrikaları vb. işletmeler dışındaki tüm tesisler için yıllık üretim kapasitesi 8 saat 300 gün üzerinden hesaplanmakta olup, raporda kapasite hesabı 8 saat üzerinden yapılan ancak ilgili kurumdan alınan resmi belge ile vardiyalı olarak çalışan işletmeler için yıllık üretim miktarı hesaplanırken vardiya sayısının da dikkate alınması (kapasite raporundaki 8 saat üzerinden hesaplanan yıllık üretim miktarı ile vardiya sayısının çarpılarak yıllık üretim kapasitesinin belirlenmesi) gerekmektedir.

Ayrıca ÇİLY de sınır değeri bulunan yüzey işlem havuzları, döküm kapasiteleri v.s. gibi kapasite hesaplarının da göz önüne alınarak kapasitelerinin belirlenmesi gerekmektedir.

İşletmelerin, Geçici Faaliyet Belgesi alınmasından itibaren yüz seksen takvim günü içerisinde EK-3C’de belirtilen bilgi, belge ve raporlar ile birlikte Çevre İzni veya Çevre İzin ve Lisansına başvuru yapması zorunludur. Başvuru, yetkili merci tarafından altmış takvim günü içerisinde değerlendirilir. Yapılan değerlendirme sonucunda, başvuruda herhangi bir bilgi, belge, ölçüm, analiz sonuçları veya raporlarda eksiklik bulunması halinde, bu eksiklikler başvuru sahibine bildirilir. Bildirim tarihinden itibaren eksikliklerin doksan takvim günü içinde tamamlanarak yetkili mercie sunulması zorunludur. Başvuru yetkili merci tarafından yapılan değerlendirme sonucunda bilgi ve belgelerle birlikte ölçüm, analiz sonuçları ve raporların uygun bulunması durumunda Çevre İzni veya Çevre İzin ve Lisans Belgesi düzenlenir.

ÇED Raporu herhangi bir endüstriyel yada ticari faaliyetin başlamasından önce, projenin çevresel etkilerini belirlemek, değerlendirmek ve azaltmak amacıyla hazırlanan rapordur. ÇED Raporu yeni kurulacak bir fabrika binasının yapı ruhsatı aşamasında, halihazırda var olan bir tesiste yapılması planlanan bir faaliyet için ise yatırıma başlamadan ve makina ekipman kurulumu yapılmadan önce alınmalıdır. Faaliyeti devam eden tesislerde ise kapasite artışı planlama sürecinde alınmalıdır.

Çevresel Etki Değerlendirme Yönetmeliği'nin Ek-1 ve Ek-2 listesinde yer alan faaliyetler ÇED Raporuna tabidir. Yönetmelik Ekinde yer alan maddelerde eşik değerin üzerinde faaliyet gösteren tesisler eşik değerin büyüklüğüne göre, Ek-1 listesinde ise ÇED Raporu hazırlanarak Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'ndan ÇED Olumlu Kararı Belgesi almakla yükümlüdürler, Ek-2 listesinde yer alan faaliyetler İl Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürlüklerinden Proje Tanıtım Dosyası hazırlanarak ÇED Gerekli Değildir Kararı almakla yükümlüdürler.

ÇED Raporlarını Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'ndan ÇED Yeterlik Belgesi alan kurum ve kuruluşlar hazırlayabilir.

25.11.2014 tarih ve 29186 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği’nin (26.05.2017 tarihli ve 30077 sayılı değişiklik) Ek-1 listesinin 45. maddesinde “Proje alanı 20 hektar ve üzerinde veya kurulu gücü 10 MWe ve üzerinde olan güneş enerji santralleri” Ek-2 listesinin 45. Maddesinde “Proje alanı 2 hektar ve üzerinde veya kurulu gücü 1 MWe ve üzerinde olan güneş enerji santralleri (çatı ve cephe sistemleri hariç)”yer almaktadır. Yönetmeliğin Ek-1 listesinde yer alan projeler için ÇED Başvuru Dosyası hazırlanarak e-ÇED sistemi üzerinden Bakanlığımıza; Ek-2 listesinde yer alan projelere ait başvurular için de Proje Tanıtım Dosyası hazırlanarak projenin kurulacağı İl’in Valiliğine (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü) e-ÇED sistemi üzerinden başvuru yapılması gerekmektedir. Kurulu güç değerlerinin Yönetmelikte belirtilen eşik değer altında kalması durumunda ve çatı ve cephe sistemleri için ise, değerlendirmenin yapılabilmesi için; projeye ait iş akım şeması, proje özeti, aplikasyon krokisi, alanın yer aldığı Çevre Düzeni Planı ve plan notları, 1/25000 ölçekli topografik harita, güncel Google Earth üzerinde alanın gösterildiği harita, alanın mülkiyet durumunu (tapu veya kiralama anlaşması), projenin kurulacağı alanın büyüklüğü ve firmanın yer aldığı ticari sicil gazete gibi belgeler ile projenin kurulması planlanan İl’in Valiliğine (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü) müracaat edilmesi gerekmektedir. 

25.11.2014 tarih ve 29186 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği’nin (26.05.2017 tarihli ve 30077 sayılı değişiklik); 20. maddesinde Kapasite artışları; Kapasite artışları; “ÇED Olumlu” veya “ÇED Gerekli Değildir” kararı bulunan ve eşik değeri olan projelerde yapılacak kapasite artışı ve/veya genişletilmesinin planlanması durumunda: “ÇED Olumlu” kararı bulunan projelerde; Planlanan artış veya artışlar toplamı Ek-2 listesinde yer alan eşik değer ve üzerinde ise, 16 ncı madde kapsamında başvuru yapılması, Planlanan artış veya artışlar toplamı Ek-1 listesinde yer alan eşik değer ve üzerinde ise, 8 inci madde kapsamında başvuru yapılması, gerekmektedir. b) “ÇED Gerekli Değildir” kararı bulunan projelerde planlanan artış veya artışlar toplamı Ek-2 listesinde yer alan eşik değer ve üzerinde ise mevcut proje kapasitesi ile toplanması ve bu toplamın; Ek-2 listesinde yer alan eşik değer ve üzerinde kalması durumunda 16 ncı madde kapsamında başvuru yapılması, Ek-1 listesinde yer alan eşik değer ve üzerinde kalması durumunda 8 inci madde kapsamında başvuru yapılması, gerekmektedir. (2) “ÇED Olumlu” veya “ÇED Gerekli Değildir” kararı bulunan projelerde kapasite artışı ve/veya genişletilmesinin planlanması halinde, planlanan projenin etkileri, mevcut karara esas çevresel etkiler ile birlikte kümülatif olarak değerlendirilir. hükmü yer almaktadır. Bu hükümler doğrultusunda projelerde yapılacak kapasite artış miktarı Yönetmeliğin Ek-1 listesindeki eşik değer üzerinde kalıyorsa ya da ÇED Olumlu Belgesi alınan projede herhangi bir değişikliğe gidiliyorsa Bakanlığımıza; yapılacak kapasite artış miktarı yönetmeliğin Ek-2 listesindeki eşik değer üzerinde kalıyorsa ya da ÇED Gerekli Değildir Kararı alınan projede herhangi bir değişikliğe gidiliyorsa projenin kurulacağı İlin Valiliğine (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü) müracaat edilmesi gerekmektedir. 

10.09.2014  tarih ve 29115 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği kapsamında Çevre İznine veya Çevre İzin ve Lisansına tabi işletmeler, çevresel etkilerine göre yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2 listelerinde sınıflandırılmıştır. Ek-1 ve Ek-2 listelerinde yer alan işletmeler toplam üretim ve/veya atık tüketim kapasitesinin en az 1/3 oranında artması durumunda çevre izin ve lisans belgesinin yenileme işleminin başlatılması gerekir.

Ayrıca aşağıdaki durumlarda Çevre İzin ve Lisans Belgesinin yenilenmesi gerekir;

1) İşletmenin faaliyet yerinin değişmesi,

2) İşletmenin faaliyet konusunun değişmesi,

3) İşletmenin yakıtının ve/veya yakma sisteminin değişmesi,

4) İşletmenin toplam üretim ve/veya atık tüketim kapasitesinin en az 1/3 oranında artması veya artış miktarının EK-1’de bulunan liste kapsamında yer alması,

5) İşletmenin toplam yakma/anma ısıl gücünde meydana gelen değişiklikler;

i) Artış miktarının EK-2’de bulunan listede yer alması koşulu ile; işletmede toplam yakma/anma ısıl gücünün en az 1/3 oranında artması,

ii) 1/3 oranına bakılmaksızın, işletmenin toplam yakma/anma ısıl gücündeki artış miktarının EK-1’de bulunan liste kapsamında yer alması.

Çevresel Etki Değerlendirme Yönetmeliği'nin ekinde yer alan Ek-1 ve Ek-2 listesinde yer alan faaliyetler dışında faaliyet gösteren tesisler bulundukları ilin Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüklerine müracaatta bulunarak ÇED Kapsamdışı Yazısı alabilirler. 

Ayrıca ÇED Yönetmeliği Ek-1 ve Ek-2 listesinde yer almasına rağmen aşağıdaki şartları sağlayan işletmeler ÇED Yönetmeliğinden muaftır;

(1) 7/2/1993 tarihli ve 21489 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan mülga Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinin yayımı tarihinden önce üretime ve/veya işletmeye başladığı belgelenen projeler bu Yönetmelik hükümlerinden muaftır.

(2) 23/6/1997 tarihinden önce kamu yatırım programına alınmış olup, 29/5/2013 tarihi itibarıyla üretim veya işletmeye başlamış olan projeler ile bunların gerçekleştirilmesi için zorunlu olan yapı ve tesisler bu Yönetmelik hükümlerinden muaftır.

Yukarıda yer alan şartları sağlayan ve kapasite artışı yapmamış işletmeler bulundukları ilin Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüklerine müracaatta bulunarak ÇED Muafiyet Yazısı alabilirler.

Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği kasamında Emisyon, Deşarj, Gürültü iznine tabi olan tesisler ile Çevre Lisansı alması gereken Geri Dönüşüm, Toplama Ayırma, Nihai Bertaraf Tesisleri Çevre Danışmanlık (Çevre Yönetim Hizmeti) almakla yükümlüdürler. Ayrıca Çevre Mevzuatı kapsamında atık yönetimi, kimyasal üretimi gibi  konularda Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na bildirim yükümlülüğü bulunan tesisler Çevre Danışmanlık Hizmeti alabilirler.